VOORWOORD

Tante Anneke deed haar intrede in onze familie op negentienjarige leeftijd, toen ze zich verloofde met onze jongste oom van moederszijde, Ben Knüppe, mijn peetoom. Ze zou onze jongste tante worden. We zagen een vriendelijk, slank meisje met een blozend gezicht en een zachte oogopslag. Ondanks haar jonge leeftijd gaf Anneke de Jongh de indruk dat ze wist wat ze wilde in het leven. Het gezin van zes kinderen, waarvan zij de oudste was, was nog niet zo lang geleden teruggekeerd uit China.

Toen ze een jaar later met Ben Knüppe trouwde, op 14 juni 1951, maakten we kennis met haar ouders, broers en zusjes. Ik was toen zeven jaar oud en mocht in mijn gesmokte jurkje en mijn Gerzon manteltje met fluwelen kraagje mee naar de hu- welijksmis. Wij, de oudste neefjes en nichtjes waren allemaal nog onder de tien jaar oud en we vingen flarden van gesprekken van de oudere generatie op. We hoorden dat alle kinderen De Jongh in China geboren waren, behalve dochter Jetje die tijdens een verlof in Nederland was geboren. Anneke was als eerste kind, onder de naam Annie, in 1930 in Hong Kong geboren. Vader Frans de Jongh vonden we een man van de wereld, al wisten we toen nog niet precies wat dat betekende. Hij was lang en slank, had iets mondains en elegants. Hij had een klein rond hoofd, rode wangen en de allure van een oud-koloniaal, een keurig geklede gentleman of Parijzenaar. Wij vermoedden dat hij bijzonder was en hij was dan ook, iets wat we nog niet wisten toen, een Old China Hand.1 Waarschijnlijk had hij veel te vertellen over wat hij al die jaren in China had meegemaakt. Zijn vrouw, die mooi Nederlands sprak, maakte een deftige en degelijke Hollandse indruk, maar ze had ook iets zwierigs. Ze droeg een lange, donkere gebloemde rok, een elegante hoed, versierd met een tuiltje bloemen en praatte honderduit. Anneke sprak prachtig Nederlands met een Engels accent en de karakteristieke Engelse geaspireerde ‘t’. Voor ons had die manier van spreken iets exotisch en chics.

Naarmate ik ouder werd, werd ik steeds nieuwsgieriger naar de Chinese tijd van deze familie. De herinneringen aan mijn verblijf van vier jaar in het buitenland, in het prille postkoloniale Zambia, wakkerden deze belangstelling aan. Toen ik de leeftijd bereikte waarop ik al wat op mijn eigen leven begon terug te kijken en waarop ik steeds liever biografieën dan romans las, sprak ik er wel eens met tante Anneke over dat haar levensverhaal voor veel mensen de moeite van het lezen waard zou zijn. In Nederland is niet veel bekend over het leven in China tijdens de Republiek China en weinig Nederlanders kunnen op zo’n bijzondere jeugd terugkijken. De plannen om haar verhaal op te schrijven werden echter nog niet concreet.

In 2010 maakten tante Anneke en ik alsnog een plan om haar herinneringen op te gaan schrijven. Zij beschikte ondanks haar tachtig jaar over een fabelachtig geheu- gen, zodat zij mij nog heel veel wist te vertellen over haar jeugd in China. Er bleken uiteindelijk brieven en foto’s te bestaan van Frans de Jongh van 1919 tot 1946 met een aantal onderbrekingen tijdens verloven en de tijd in een Chinees jappenkamp. La- ter schreef zijn vrouw Willy de Jongh-Defoer mee. Ook van het thuisfront, de familie Defoer, zijn een aantal brieven bewaard gebleven. Wat begon als een biografie van de jeugd van mijn tante werd de geschiedenis van de familie De Jongh in China toen ik de beschikking kreeg over de rijk gevulde mappen met brieven.

PREFACE

Aunt Anneke entered our family at the age of nineteen, when she became engaged to our youngest maternal uncle, Ben Knüppe, my godfather. She would be our youngest aunt. We saw a friendly, slender girl with a blushing face and a gentle glance. Despite her young age, Anneke de Jongh gave the impression that she knew what she wanted in life. The family of six children, of which she was the oldest, had returned from China not long ago.

When she married Ben Knüppe a year later, on 14 June 1951, we met her parents, brothers and sisters. I was seven years old at the time and was allowed to go to the annual mass in my smocked dress and my Gerzon cloak with velvet collar. We, the oldest nephews and cousins, were all still under ten years old and we picked up fragments of conversations from the older generation. We heard that all De Jongh children were born in China, except for daughter Jetje who was born on leave in the Netherlands. Anneke was the first child, under the name Annie, born in 1930 in Hong Kong. We found father Frans de Jongh a man of the world, although we did not yet know exactly what that meant. He was tall and slender, with something mundane and elegant. He had a small round head, red cheeks and the allure of an old colonial, a nicely dressed gentleman or Parisian. We suspected that he was special and that he was, something we didn't know back then, an Old China Hand.1 Probably he had a lot to say about what he had experienced in China all those years. His wife, who spoke beautiful Dutch, made a decent and solid Dutch impression, but she also had something elegant. She wore a long, dark floral skirt, an elegant hat, decorated with a bunch of flowers and talked out loud. Anneke spoke beautiful Dutch with an English accent and the characteristic English inspired 't'. For us that way of speaking had something exotic and chic. something we didn't know back then, an Old China Hand.1 Probably he had a lot to say about what he had experienced in China all these years. His wife, who spoke beautiful Dutch, made a decent and solid Dutch impression, but she also had something elegant. She wore a long, dark floral skirt, an elegant hat, decorated with a bunch of flowers and talked out loud. Anneke spoke beautiful Dutch with an English accent and the characteristic English inspired 't'. For us that way of speaking had something exotic and chic. something we didn't know back then, an Old China Hand. Probably he had a lot to say about what he had experienced in China all these years. His wife, who spoke beautiful Dutch, made a decent and solid Dutch impression, but she also had something elegant. She wore a long, dark floral skirt, an elegant hat, decorated with a bunch of flowers and talked out loud. Anneke spoke beautiful Dutch with an English accent and the characteristic English inspired 't'. For us that way of speaking had something exotic and chic. She wore a long, dark floral skirt, an elegant hat, decorated with a bunch of flowers and talked out loud. Anneke spoke beautiful Dutch with an English accent and the characteristic English inspired 't'. For us that way of speaking had something exotic and chic. She wore a long, dark floral skirt, an elegant hat, decorated with a bunch of flowers and talked out loud. Anneke spoke beautiful Dutch with an English accent and the characteristic English inspired 't'. For us that way of speaking had something exotic and chic.

As I grew older, I became increasingly curious about the Chinese time of this family. The memories of my four-year stay abroad, in the early post-colonial Zambia, sparked this interest. When I reached the age at which I started to look back on my own life and where I would rather read biographies than novels, I sometimes spoke to Aunt Anneke about the fact that her life story would be worth reading to many people . In the Netherlands not much is known about life in China during the Republic of China and few Dutch people can look back on such a special childhood. The plans to write her story, however, were not yet concrete.

In 2010 Aunt Anneke and I made a plan to write down her memories. In spite of her eighty years, she had a fabulous memory, so that she still knew a lot about her childhood in China. It turned out that there were letters and photos from Frans de Jongh from 1919 to 1946 with a number of interruptions during leave and time in a Chinese Japanese camp. Later his wife Willy de Jongh-Defoer co-wrote. A number of letters have also been preserved from the home front, the Defoer family. What started as a biography of my aunt's childhood became the history of the De Jongh family in China when I was given the richly filled folders with letters.